Monasticon Praemonstratense
Id est Historia Circariarum atque Canoniarum Candidi et Canonici Ordinis Praemonstratensis
- Praefatio
- Visitatores et Vicarii
- Domi:
- Praetermissa
- Notae
PRAEFATIO: <<ELENCHUS MATERIAE>>
Haec Circaria, quae nomen habet comitatus "de Ponthieu", erat contigua Circariis Normanniae, Flandriae et Franciae. Sita erat intra provincias modernas Somme, Oise, et Seine-et-Oise, intra dioeceses autem Amiens, Beauvais, Rouen et Chartres. Canoniae Marcheroux et Ressons, geographice quidem spectantes ad Normanniam, tamen Circariae nostrae nomen dederunt.De cuius sorte vide supra apud Circ. Flandriae et caput "De Circariis Galliae in genere".
VISITATORES ET VICARII ABBATIS GENERALIS (ACG):
Abb. Cuissy: 1498, 1509
Abb. Laon: 1499-1500, 1619-22
Abb. Generalis: 1503-04, 1506-08, 1510-11, 1513-38
Abb. Dommartin: 1501-02, 1681-1708
Abb. St. André: 1501-02, 1505, 1657-80
Abb. Braine: 1505
Abb. Séry et Sélincourt: 1512
DOMI:
NOMEN:
ABBECOURT <<ELENCHUS MATERIAE>>
B.M.V.
ANTIQUITUS:
Alborum-, Alba Curia, -Curtis. Habbe-, Habe-, Have-, Heube-, Aubecour, -court, Abbecourt-en-Pinserais, A.-la-Ville. (Numquam Abbécourt!)
LOCUS:
In com. Orgeval, non longe a Poissy. Dep. Seine-et-Oise, Dioc. Chartres, nunc Versailles.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia conspicua. Fundata est anno 1180 a Guascone domino de Poissy, constabulario Franciae, juxta oratorium quoddam Sto. Simeoni sacrum. Filia de Marcheroux. Ecclesia consecrata est anno 1191. Ecclesiae incorporatae: La Haye-le-Comte, St. Germain-en-Laye Ste. Radegonde, Chambourcy, L'Alleu; et capellae Sti. Marci in Orgeval et in curia St. Gilles [PON-01]. Canonia possedit canonicatum unum in ecclesia collegiata de Poissy, et dominium feodale in Orgeval. Omnes fere abbates fuerunt regulares. Reditus annui: 10500 Libr. Post annum 1346 propter bella erat desolata omnino, abbas diu resedit in Ressons. Iterum destructa est ab Anglis annis 1420-37, tunc deserta gemuit usque ad annum circiter 1450. Ab anno 1622 pertinuit ad Circ. Normanniae. Anno 1652 separantur mensae. Annis 1741-45 construitur novum monasterium et ornatur ecclesia. An. 1768: 3 canonici residentes, 3 extra, et 3 novitii. Anno 1790 suppressa est. Ecclesia styli romanici, quae fuerat pulcherrima, ante annum 1812 est deleta, maior pars aedium anno 1827, quo tempore etiam cessaverunt thermae saluberrimae, quae manaverant in horto conventuali. Initio nostri saeculi adhuc subsisterunt ruinae spectabiles. Hodie omnia fere rudera sunt eversa. Stalla et imago BMV nunc sunt in ecclesia parochiali de Orgeval.
ARCHIVALIA - Sunt uberrima et magni momenti pro
historia Ordinis:
Arch. Dep. de la Seine-et-Oise, Versailles 46 H 1-17 (1587 documenta et 4 registra 1187-1790), III Q 57.
IBID. MS H 461 auc. J. BLONDEAU, Mémoire sur l'Abbaye d'A. cum descriptione canoniae Praemonstratensis ca. an. 1620.
IBID. MS 68 pp. 217-61
Arch. Dép. Eure et Loir H IV p. 144
Arch. Dép. Orne H 1057
BMun Chartres MS 195
BMun Laon MS 404 (series abb.)
BMun Nancy 991 II 528, 992 I 3-13, 66
BN Paris. Coll. Duchesne 74 fol. 108-09, 111
BMun Rouen MS 2230 (copia manualis saec. XV)
MS DEGROULT 290-21.
FONTES et LITTERATURA:
LAIRUELZ 387
HUGO I 137, pr. 85-89
WAEFELGHEM 14
BEAUNIER/BESSE I 238
BREQUIGNY IV 156, V 540, VI 65
Cat. Fact. I 2, 363, III 144, 145, IV 483
CatMSSBDép XI
CHEVALIER 248
COTTINEAU 186, 1388, 2708
DARAS 39
DHGE V 204
DOUET D'ARCQ ISAN III 8487/87
Form. Pr. nr. 328
Gall. Chr. N VIII 1328-32
GOOVAERTS I 49, II 28, 248, III 65, IV 222
ISAD Seine-et-Oise H (1944) 79-81
LECESTRE 46
LONGNON Pouillés IV 104, 134, 164, 209
Rev. Mabillon XI 168
Th. BONNIN, Le Cartulaire de Louviers, Evreux/Paris 1870-83, I 126
E. BORIES, Notice historique illustrée sur Orgeval, Paris s.d.
J. DEPOIN, Abbecourt en Pinserais, Monastère de l'O. de P. Recueil de Chartes et Documents 1180-1250. Fasc. I et unicus (PSH Vexin, Pontoise 1913, pp. 172-86)
IDEM Chronologie des abbés du Monastère d'A.-en-Pinserais (BH et philolog., Paris 1912, ibid. separatim 1913)
DOYEN, Histoire de la Ville de Chartres, du Pays Chartrain et de la Beauce, 2 voll. Chartres 1786, cf. indd.
M> GOUTARD, Traité sur les Eaux minérales d'Abbecourt, Paris 1718
M.H. GRISET, Histoire d'Orgeval, Orgeval 1951, pp. 157-204
M. GUERARD, Cartulaire de N.D. de Paris, Paris 1850, cf. ind. IV 118
P. LEFEVRE, La paroisse et l'église de la Haye-le-Comte, s. 1. 1918
IDEM, Les Chartes d'A. (Anal. Praem XV, 1939, ed. textus.)
Delineatio ruinarum s. XIX ap. GRISET, et Arch. Dép. Versailles, Monographies Communales, Cant. de Poissy.
SERIES ABBATUM: (DEPOIN)
Haimo 1187-1200
Joscelinus 1201-09 forte postea abb. in Riéval
Hugo inter an. 1210 et 1220
Radulphus 1220-34
Drogo 1238-41
Gulielmus 1241-46
Radulphus ca. 1247
Stephanus 1249-53 res.
Simon ca. 1260? forte postea abb. in Lieu-Restaure
Godefridus ca. 1270?
Joannes 1276
Simon de Crespières 1278-97 res.
Amalricus 13 . . [PON-02]
Robertus Louvel 13 . . [PON-03]
Joannes de Pontoise 1330-32
Martinus 13 . .
Gulielmus de Mantes inter 1344 et 61
Joannes Dorent --1371 (res ?)
Joannes 1371 --
Petrus (de Maule?) 1381
Robertus de Louvres 1392 simul abbas in Ressons
Petrus (d'Arneville?) 1397
Joannes (de Malatour?) 1404-16
Petrus Gilbertus Pasquier 1422-37 antea abbas in Marcheroux
Joannes Brunel 1437-60 antea abb. in Marcheroux
Thomas de Nézel 1460-63
Joannes Enguerrand 1463--ca. 80
Radulphus Pellegué 1481-93 res.
Petrus Carré O. Praed. 1493-ca. 1507 [PON-04]
Simon Maugiron 1507-19
Petrus Le Courtiller 1519-55
Joannes de La Salle I 1555-69
Petrus de la Bretesche OSB --1572
Dionysius Le Breton 1583 [PON-05]
Joannes de La Salle II 1584-1609 commendatarius ab an. 1602 regularis
Joannes Soppite 1611
Ludovicus Soppite 1617-61
Joannes Penillon 1661-1702
Carolus Michael Brodé 1702-14 antea abb. in Lavaldieu
Joannes Franc. de Raimbert 1714-29
Carolus Regnier 1730-39
Ludovicus Grisard 1739-61
Thomas 't Serclaes de Tilly OSB 1761-87
N. de Coulmiers 1787-90
NOMEN:
St. Joannis Baptistae
ANTIQUITUS:
Sti. Joannis Ambianensis, Sainct Jehan lez Amyens.
LOCUS:
In civitate et dioecesi Ambianensi, Rue Fréderic Petit.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia insignis. Fundata est anno 1115 tamquam prioratus canonicorum OSA apud ecclesiam Sti. Firmini in Valle intra muros (hodie Place Louis Dewailly), a Mathilde de Flichecourt et Ingelramo episcopo loci. Bona donata sunt a Guidone de Flichecourt et Guidone "Qui-non-videt". Anno 1124 coenobium transit ad O. Praem., sub paternitate Sti. Judoci in Nemore. Filiam genuit duas, scil. Tal-y-Llychau (Wales) et Ressons. An. 1135 sub titulo Sti. Joannis Baptistae evehitur in abbatiam et anno sequenti transfertur in locum "St. Jean-sur-La-Celle" extra muros civitatis. Sorores transferuntur inter annos 1140 et 48 in Bertricourt et Valvion. [PON-06] Advocatus monasterii erat vicedominus regius Ambiani. Parochiam administrabat unam: Amiens St. Germain, alias ecclesias possidebat in La Mothe, Ollaincourt (cum Grislieu), St. Firmin-en-Val ibidem, Outrebois, Firmincourt et Marcelcave, in quibus locis canonici erant expositi. Curiae eius (Vadencourt, Valvion, Bertricourt, La Vicogne, Savières) vocabantur "prioratus". In abbatia ipsa erat capella Stae. Catharinae, quae fuit ecclesia parochialis pro dictis curiis, et familiares in illis existentes tenebantur quotannis sacramenta paschalia ibi recipere. Propter situm extra muros, canonia multa passa est in bellis, annis 1358, 1470, 1589-94 et 1597 est deleta. Tamen fuit una ex ditissimis canoniis Ordinis in Gallia. Anno 1679 separatio mensarum. An. 1736, mensa abbatialis valuit 16700, conventualis 9400 Librarum. Cum anno 1597 speciosa ecclesia, annis 1513-40 neoerecta, una cum monasterio amplo et perpulchro funditus esset deleta, anno 1601 canonia denuo transfertur intra muros civitatis, in locum quidem hodiernum. Nova ecclesia commenda. Abbates abhinc mansionem habuerunt in alia parte civitatis. [PON-07] Abbatia habuit, a saec. XVII, scholam pro infantibus surdo-mutis, Bibliotheca (1790: 14266 opera impressa) et "Musaeum Antiquitatum" eius fuerunt praeclara. An. 1766: 24 religiosi, quorum 15 residebant. An. 1790 suppressa est. Primo facta est bibliotheca centralis pro bibliothecis monasticis suppressis, dein an. 1796 schola, ab anno 1803 autem, usque ad destructionem an. 1940 Lyceum Municipale. Ecclesia destructa est an. 1800, reliquae aedes extensae et speciosae supersunt in ruinis, quae probabilius non reconstruentur.
ARCHIVALIA:
Arch. Dép. de la Somme, Amiens: 8 Reg. et 10 Capsae (Vide Rep. Numér. Somme H 2-5, G p. 108. Inventarium Archivi XVIII: 1 H 1 Cartularium 1653-38 (I H 2).
Annales usque ad an, 1643, auct. M. DUPRE, ed. JANVIER/BREARD
Arch. Dép. Calvados H 30
Arch Dép. Oise H 6086
BMun Abbeville MS 261-17 f. 43
BMun Amiens: Cartularium s. XIII (MS 781), Historia canoniae, an. 1688 (MS 801), Journal Historique auct. P. POSTEL 1708-33, 5 voll. (MSS 532, 536) Fragm. Cartul. s. XVII (MS 991). Catal. Biblioth. s. XVIII (MS 541). Descriptio Musaei 2 voll. ibid.
BMun Laon MS 406 bis et 535
BMun Montdidier MS 46
BMun Nancy MS 992 IX 168-82, 995/III 19 (Obituarium), 247
BArs Paris MS 5260, f. 98-114, et MS 4652 f. 315-43 (Extr. cartularii)
BN Paris FL 10 110 (Annales auct. DUPRE, ut supra). FF 9498 f. 187-221
BMun Roye MS 17
FONTES et LITTERATURA:
HUGO I 901, pr. 690-99
IDEM SAM Ep. Gerv. nr. 16-19, 71
WAEFELGHEM 228
de BEAUVILLE III 265
BOUTARIC 4404, 7183
BRUNEL cf. ind. XII
CALONNE (cf. Dommartin) cf. ind.
Cat. Fact. I 29, II 242, Vi 91, VII 613
CatMSSBDép I, XIX, XLI, XLII 303
Cat. Magny nr. 885
COCHERIS I 163-66
DARAS ANF 39
DARSY Bénéf. II 517
IDEM, Clergé 38, 221-24
DELISLE CatPhAug 558
IDEM Rouleaux 375, 413
DEMAY Picardie 1303, 1345
DHGE II 1259
Dict. Hist. A. Pic. cf. indd. I-III
DUBOIS Granges 555
Form. Pr. nr. 288
Gall. Chr. vet. IV 531, N X 1354
GOOVAERTS I 32, 72, 92, 112, 215-19, 265, 477, 627, II 59, 71, II 33, IV 59, 130 254
GRENIER 523
JAFFE 7820, 9035, 10861, 17415
LAUER II 113
LECESTRE 46
Lettres com. Jean XXII cf. ind.
LOUVENCOURT 141
MACQUERON cf. ind. II 520
MIGNE t. 179, c. 308; t. 200 c. 222
PRESSUTTI 817, 1436, 1464-65, 1496
RAMACKERS PUF IV nr. 49
Rec. Actes Clergé VI col. 380-83
Reg. Benoit XII 2343, 2619, 2763, 3040, 7810
Reg. Honorius IV 1479
Reg. Urbain IV 1574
RODIERE cf. ind.
ROUX/SOYEZ II 258
STEIN 87, 88
VALVEKENS ACG 1498 (Anal. Praem. XV, 1939) p. 39
IDEM, Vis. Can. II 18, 38
IDEM et Ch. BREARD, Annales de l'Abbaye de St. Jean d'Amiens, par le P.M. DUPRE (d'après le MS 10110 de la BN de Paris) Amiens 1899
A. de CALONNE, Histoire de la Ville d'Amiens, 3 voll. Amines 1899-1906, cf. indd.
P. DUBOIS, Les verrières de St. Jean d'A. (BSAn Picardie 1893, pp. 162-69)
J. DUCHAUSSOY, Beauquesne, sa commune, son château fort, sa prévôté royale, Abbeville 1898, pp. 19-21
Ch. DU FRESNE DU CANGE, Histoire de la Ville d'Amiens, Am. 1873 (imago ca. an. 1860) III, 21
J. GARNIER, Catalogue des MSS de la Bibl. Communale de la Ville d'Amiens, Am. 1843, pp. 475, 491, 505
F. GUERARD, Histoire de l'Eglise St. Germain d'A., Amiens 1860
E. JOURDAIN, La légende de St. Norbert d'après dix tableaux sur bois conserveés au Musée d'Amiens (BSAn Picardie III, 1848, 255-70)
A. de la MORLIERE, Les Antiquitez . . . d'Amiens, 3a ed. Paris 1642, II 53, 93, 268-75
Les manuscrits de PAGES, marchand d'Amiens, sur Amiens et la Picardie. Publiés par L. DUCHET, 5 voll. Amiens 1856-62, I 202-43
J. RAMACKERS in Anal. Praem. IX 1933, 289
Documents pour servier á l'histoire de la Révolution Française dans la Ville d'Amiens, Paris 1889-1910, 7 voll. cf. indd.
Inventaire sommaire des Archives Communales antérieures á 1790, Ville d'Amiens, Am. 1891-97, I-III cf. indd. (Cultes)
BSAnPicardie I 1841-43 p. 147, XVIII 1895 p. 162
In musaeo Ambianensi (Nr. 338-54 Catalogi an. 1899) sunt 16 magnae picturae saec. XVII "Vita Sti. Norberti", ex abbatia Sti. Joannis. Forsan depictae a J. Restout.
SERIES ABBATUM
Eustachius 1124-90
Fulco de Montdidier 1130-57
Eustachius 1157-86
Thomas 1185-92
Odo de Crécy 1192-1205
Radulfus 1205-15
Nicolaus 1215-31
Herbertus 1231-52
Joannes 1252-56
Alardus 1256-66
Wicardus (Ri-) 1266-68
Jacobus 1268-74
Petrus de Varcheville 1274-87
Joannes d'Ausenne 1287-89 res.
Matthaeus 1289-96
Joannes de Vreton 1296-1310
Joannes de Marchel 1310-48/49
Joannes de Rieu 1348/49-77
Firminus de Mongnier 1377
Gulielmus Kierret de Montonvillers 1377-1411
Petrus Boulet 1411-14
=={Sedisvacantia 1414-16}==
Firminus Morel 1416-18
Joannes de Torsy 1418-19
Petrus de Bainvilliers 1419-32
Matthaeus Cotterel 1432-55
Joannes le Vasseur 1455-74
Jacobus le Foullon 1474-88
Gulielmus de Montesson 1488-99 simul abbas in Stella
Thomas de l'Ecluse 1499-1513 [PON-08]
Nicolaus Lagrené 1513-40 simul abb. Montis S. Martini
Aegidius Binet O. Praed. 1540-52 res.
Antonius des Prés 1552-78
Petrus de 'Espinay 1578 non obtinuit possessionem
Philibertus de Brichaneau 1578-83 res.
Godefridus de Billy 1583-1600 res.
Antonius Seguier 1o 1600-19
Nicolaus Bourgeois 1619 res.
Antonius Seguier 2o 1620-35
Dominicus Seguier 1636-49
Dominicus de Ligny 1651-57
Card. Petrus du Combout de Coissin 1658-1706
Michael Le Pelletier 1706
Ludovicus Vedastus de Fleuriau d. Armenonville 1706-30 res.
Nicolaus Jos. de Paris 1730-59
N. de Crillon 1760-80
Lodov. Andreas de Grimaldi 1780-90 antea abb. in Chambrefontaine
NOMEN:
ANTIQUITUS:
Usque ad saec. XV vocabatur Omont (Gosmunt, Omond, Oomont, Osmont).
LOCUS:
Com. La Neuville d'Aumont, prope Ressons versus aquilonem. Dioc. Rouen. nunc Beauvais, Dép. Oise.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon. Hic fundata est canonia Ressons tamquam monasterium duplex ante annum 1140. Sorores collocatae sunt in ipso castro toparcharum de Aumont. Cum anno 1221 canonici sunt translati in Ressons, moniales manserunt in loco. Videntur mox, vel probabilius statim desiisse, quia non amplius abhinc memorantur in documentis.
LITTERATURA:
HUGO II 459
Ceteroquin vide apud Ressons.
NOMEN:
BEAUMONT-les-Nonnains <<ELENCHUS MATERIAE>>
St. Joannes
ANTIQUITUS:
Bellus Mons. Jouy-la-Grange.
LOCUS:
Non longe a Marcheroux. Dioc. Rouen, nunc Beauvais, Dép. Oise
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon. Hic fundatum est monasterium duplex "St. Nicolaus-en-Thelle" ca. annum 1122. Inter annos 1144 et 47 canonici translati sunt in Marcheroux, sorores manserunt in loco. Anno 1189 destructum, sed parthenon anno 1256 adhuc extitit. Desiit in fine saec. XIII. Ecclesia facta est parochialis, et substitit usque ad annum 1794, quo est solo aequata.
LITTERATURA:
HUGO I 281, II 135
WAEFELGHEM 307
Gall. Chr. XI 132, 328
Dict. Top. Oise 17h
NOMEN:
BERTRICOURT <<ELENCHUS MATERIAE>>
St. Stephanus
ANTIQUITUS:
Bertri-, Betri-, Bertin-, Betrincort, -cout, -curia
LOCUS:
Prope Longpré-les-Amiens, Dép. Somme, Dioc. Amiens
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon. Primitus (iam an. 1136) erat curia abbatiae Sti. Joannis Ambianensis, quae an. 1148 maiorem partem sororum eo transtulit [PON-09]. In chartis occurrit 1163: "B. ubi conversae vestrae habitant", 1196: "domus sororum in B.". Nomina sex priorissarum sunt nota. Asceterium desiit probabiliter ineunte saeculo XIIII. Baronia loci data est an. 1170 abbatiae Sti. Joannis, cuius mensae conventualis prostremo erat unita. Ecclesia destructa esxt an. 1629. Supersunt fundamenta eius et crypta quaedam.
ARCHIEVALIA:
Cartularium Sti. Joannis fol. 28-32, 182.
LITTERATURA:
HUGO I 337, 911, prob. 690 sq.
COTTINEAU 361
Dict. Hist. A. Pic. I 89-90
DHGE II 1260
Gall. Chr. N IX 1354
ROUX/SOYEZ cf. ind.
NOMEN:
BOISMONT-sous-l'Hautil <<ELENCHUS MATERIAE>>
S. M. Magdalena
ANTIQUITUS:
Boscus Mons, de Boscomonte. Bosmont, Beaumont.
LOCUS:
Prope Meuilan, Dép. Seine-et-Oise, Dioc. Rouen, nunc Versailles
FUNDATIO / HISTORIA:
Prioratus canonicorum, fundatum an. 1193 a Drogone toparcha de Meulan, et Guilielmo eius fratre, canonico Bellovacensi. Initio erat domus formata, dependens de Ressons. Saec. XIV, probabiliter an. 1346, ab Anglis diruitur. Abhinc erat prioratus simplex, ab abbatia Abbecourt generatim administratus. Suppressus anno 1790, ecclesia gothica subsistit tamquam parochialis.
ARCHIVALIA:
Arch Dep. Seine-et-Oise, Versailles, G 522
Ceteroquin vide apud Abbecourt et Ressons
LITTERATURA:
HUGO I 393
WAEFELGHEM 38
BEAUNIER VII 78
COTTINEAU 409
DUPRE 18
NOMEN:
DOMMARTIN <<ELENCHUS MATERIAE>>
St. Judocus (et Martinus)
ANTIQUITUS:
Sanctus Judocus-, Stus. Gidocus in (de-) Nemore, -in Silva. Saint Josse-, St. Jodce, St. Joce au Bois, -el Bos. Beatus Martinus, Domnus-, Dompnus-, Donus Martinus. Dan-, Domp-, Dant-, Dam-, Dansmartin, -mertin.
LOCUS:
Novus locus. Vitetur confusio cum abbatia Sti. Judoci supra Mare (St. Josse-sur-Mer) OSB, non longe distanti, et cum tribus prioratibus Dommartin OSB et OSA (cf. COTTINEAU suo loco)
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia praeclara, una ex celeberrimis Ordo quas habuit. Primaria erat in Circaria. Fundata est tamquam prioratus canonicorum OSA an 1122 vel 23 in St. Josse-au-Bois. Traditio ferens, hanc canoniam esse fundatam in loco, ubi St. Judocus habuerat suam eremum, nequit probari [PON-10]. Anno 1131 adiungitur Ordini Praem. per Milonem, episcopum Taruanensem, sub paternitate archiecoenobii. Filias genuit complures: Marcheroux, Amiens St. Jean, Sélincourt, St. André-au-Bois, Séry, St. Just-en-Chaussée, La Luzerne, Blanchelande, Falaise. Anno 1161 vel 63 canonia transfertur in Dommartin. Ecclesia, cuius ruinas adhuc admiramur, consecrata est an. 1163. St. Josse facta est curia. Archiva omnino tacent de monialibus, tamen facta videntur innuere, tales ibi extitisse [PON-11]. Parochiae administratae et incorporatae: Verchin, Proville, Tortefontaine (cum succursali Mouriez), Tigny (cum Noyelle), Dommartin (ecclesia abbatialis simul erat parochialis), Gaillonel (prioratus simplex), Seraincourt, Refugia: Arras, Hesdin, Abbeville, Amiens. Abbas Thomas Lheureux (1387-1418) obtinuit jus mitrae simplicis. Multa passa est canonia in bellis, deleta est anno 1568 a Calvinistis [PON-12], iterum anno 1637. Abbatia semper fuit regularis [PON-13], et bonae disciplinae. Saec. XVII-XVIII, quibus omnes fere aliae domus gemebant sub commenda, Dommartin erat florentissima, verum decus Ordinis, quod sancivit ipsum Capitulum Generale, adiudicando abbati eius, anno 1619 quintum locum in Ordine, primum scilicet post 4 protoabbates. Medio saeculo XVI conventus adhuc quoad maiorem partem erat stirpis flandricae, ideo an. 1572 se adiunxit Congregationi Belgicae [PON-14]. Reditus annui: 28760 Librarum. Anno 1766: 33 religiosi, 1790: 30. Abbates Domnimartini et Sti. Andreae in Nemore annis 1789-90 se obtulerunt civitati Hesdinensi, ut religiosis suis Collegium et Gymnasium quondam S. J. administrarent, quod propositum per suppressionem an. 1790 ad irritum est factum. Abbas et conventus heroice se gesserunt in perturbatione subsequenti. Nunc est praedium. Ruinae ecclesiae et monasterii adeo vegitatione sunt coopertae, ut vix ad eas est accessus. Supersunt etiam tres portae, quarum una saeculi XII, pulchrum capitellum eiusdem epochae in Musaeo Ambianensi, et in ecclesia Tortefontaine varia ornamenta ex abbatia provenentia.
ARCHIVALIA:
Arch. Dép. P. de Calais, Arras. Maior pars archivorum, pro dolor ibi est combusta an. 1915. Substiterant 69 registra, et 21 fasc. saec. XII-XIII, de quibus hodiedum inveniuntur Cartularium an. 1666 (2 voll) et 3 chartae 1364-1606. Confer ibi ISAD P. de Cal. Sér. A I 17, 22, 27, 40, 61, 96, 131, 162, 196, II 91, 94, 96, 210; Sér. III E, Arr. de Montreuil (Reg. Vestitionum et professionum 1737-87), Sér. III L. Monteuil nr. 69 Coll. Rodiéres MSS 106, 192, 225
Arch Calvados Caen H 22
Arch Nord, Llle H 1 fasc. 1319-1774, B 13 581
Arch. de la Somme, Amiens 1 fasc. XVIII s. (cf. Rép. Num. H p. 74)
ArchN Paris cf. CALONNE 276
BMun Abbeville, MS 95 Chronicon (male publicatum a De CAIEU)
BMun Douai MS 820 f. 287, 822 f. 337
BMun Laon MSS 405 bis f. 61, 538 II passim
BMun Metz MS 1197 (anc. Salis 50): cartul. s. XIII, MS 1213: Computus saec. XIII
BMun Nancy MS 532, MS 992/VII 99, IX 205-212
BN Paris FL 11 065 (Crhonicon); ibid. nouv. acq. No. 273; Coll. des 500, Colbert, vol. 161. FF 7295, 106 et 8800 1-33. Obituarium in Hist. MSS abb. St. Valéry, résidu St. Germain, MS 1048
BMun St. Omer MS 872
FONTES et LITTERATURA:
LEPAIGE II 459-61 (Milo), 470 (Adam)
HUGO I 621, pr. 514-18
IDEM SAM Ep. Gerv. 133
WAEFELGHEM 233
de BEAUVILLE cf. ind. V 53
de BELLEVAL cf. ind. 516
BERGER cf. ind.
BERLIERE Coll. Pont. cf. ind.
BRUNEL cf. ind. XI 695
Cat. Fact. II 76
Cat. MSSBDép. IV, VI, IX
COTTINEAU 983
DARAS ANF 57
DARSY Bénéf. II 516
IDEM Clergé 158, 330
DELISLE CAPhAug cf. ind. 635
DEMAY Artois nr. 2716, 2717
IDEM, Picardie 1375
DERAMECOURT IV 572
DHGE I 464
Dict. Hist. Pas de Cal. Arr. Montreuil 259-63
Dict. Top. P. de C. 343
Epigr. P. de C. IV Hesdin 133, et suppl. 48, VI 1296, 1398
Form. Pr. nr. 87, 91, 234, 264, 265, 269, 272, 277, 288
Gall. Chr. X 1354
GOOVAERTS I 28, 46, 68, 89, 210, 336, 393, 402, 419, 532, 590, 631, IV 57, 61, 150, 285, 323, 347
GRENIER 60
LAUER II 178, 250
LECESTRE 46
LONGNON Pouillés VI cf. ind.
LOUVENCOURT cf. ind. 143
MACQUERON nr. 6609, 7679, 8083
MALBRANCQ III 440
MIGNE PL t. 170 c. 1269 n; t. 172 c. 1343
MGH SS VI 443
Pic. Hist. Mon. 194-215
PICOT 294
POTTHAST 10 379, 11 383, 11 626, 12 556, 12 947, 16 484, 21 297
PRAROND cf. ind. 512
Reg. Nicolas III 922
RODIERE cf. ind.
ROUX/SOYEZ cf. ind. 258
STEIN 3454-56
VALVEKENS Chap. Gen. Despr. cf. ind.
IDEM, Doc. Prém. I 223-25
IDEM, Vis. Can. II 115, 116-18
M. de BELLEVAL, Les sceaux de Ponthieu, Pris 1896, nr. 672-75
A. de CAIEU, Chronique française de l'Abbaye de Dompmartin 1672-1775 (MSE Abbeville 1667-69, 507-655)
A. de CALONNE, Histoire des Gerard Blassel, Abbé de D. (BComP de C. IV 326-30)
S. DECOBERT, Vide de St. Josse. Accompagnée de notes sur ses différents ermitages, ses monastères. Lille/Paris 1909, pp. 160-66
C. ENLART, Monuments religieux de l'architecture romane et de transition dans les anciens diocèses d'Amiens et de Boulogne, Amiens 1895, pp. 104-22
P. MEUNIER, Histoire de Hesdin, Montreuil-s. M 1896, pp. 89, 247-51
A. PARENTY, Notice historique sur l'Abbaye de St. Josse au Bois ou Dommartin, (Puits Artésien, Revue du Pas de Calais V, 1841, 107 sq.)
R. RODIERE, Le Pays de Montreuil, Amiens 1933, pp. 194-215
NORMAND in BComPdeC III, 1869, 65-67
Extractum ex chronico compendioso omnium abbatum archicoenobii (sic!) Domni Martini seu D. Judoci in Nemore, versibus conscripto. (Caxton Society 1850, pp. 164-67)
Fouilles à St. Josse-au-Bois, (BSAn Picardie XVIII 1892-94) pp. 112, 120-21, 259
Anal. Praem. XXX (1954) 244
MSAn Picardie II 1839 pp. 191-92.
SERIES ABBATUM
Milo 1121-31
Adam 1131-66
Gombertus 1167-70
Anscharius 1170-76
Hugo de Aleste 1176-79
Walterus de Verchin 1179-89
Wilhelmus 1189-95
Petrus de Harchies 1195-1201
Wilhelmus de Bommy 1201-05 [PON15]
Petrus 1205
Wilhelmus 1206-11
Joannes 1211-18
Thomas 1219-24
Godefridus 1224-29
Nicolaus Hailgrin 1229-37 [PON-16]
Walterus 1237-39
Renelmus 1239-42
Joannes 1242-51
Milo 1251--ante 1265
Simon Venerabilis 1265-71
Wilhelmus de Cromont 1271-85
Gerardus de Dourier 1286
Joannes d'Oisemont 1286-93
Thomas de la Capelle 1293-1312
Eligius de Prouville 1312-20
Eustachius de Bugny 1320-42
Joannes de Forestmoustier 1342-50
Guido de Laon 1350-69
Girardus Blassel 1369-85
Joannes de Hézecque 1385-87
Thomas Lheureux 1387-1418
Joannes Sénéchal 1418-38
Petrus Leroy 1438-58
Joannes Dupuis 1458-67
Jacobus de Crepieul 1467-74
Michael de La Rue 1474-95
Wilhelmus Strabon 1495-99
Balduinus de Hersin 1499-1517
Henricus de Maigneulx 1517-25
Petrus du Bus 1525-40
David du Bus 1540-74
Joannes Prévost 1574-82
Michael de Ghiers 1582-1604
Martin Dournel 1604-32
Joannes Marsille 1632-56
Philippus Barbier 1656-75
Joannes Durlin 1676-1701
Philippus de Celers 1701-08 [PON-17]
Carolus Ricouart 1708-19
Milo Marcq 1720-25
Thomas Breuvart 1725-39
Bruno Bécourt 1739-42 postea abbas Praemonstratensis
Joseph Tholliez 1742-87
Ghislenus Jos. Oblin 1787-91
NOMEN:
GRANDCHAMP <<ELENCHUS MATERIAE>>
B.M.V.
ANTIQUITUS:
Grandis Campus -- Gambeseu, Gambeziolum.
LOCUS:
Cant. Houdan, arr. de Mantes -- Dép. Seine-et-Oise, Dioc. Chartres, nunc Versailles. Vitetur confusio cum prioratu cluniacensi eiusdem nominis (Dioc. Meaux)
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia, cuius origo, ex defectu archivorum, tenebris est obvoluta. Secundum traditionem communiter acceptam, fundata est anno 1214 a Simone IV de Montfort. Atqui constat, probante nuper canonico Tenaille, eam esse fundatam longe prius. Inveniuntur enim anno 1165 canonici Praemonstratenses in Gambaiseuil, deservientes ibi parochiam. Non elucet, unde venerint, nec qui hanc domum fundaverit. Anno 1188 datur confirmatio pontificia "Willelmo priori Stae. Crucis de Gambezolo". [PON-18] Lustris sequentibus multa adquiruntur bona, canonia transfertur in Grandchamp, et quidem ante annum 1208. Anno 1214, Simon de Montfort et Amicia eius uxor, abbatiae confirmant donationes a parentibus factas novasque addunt. Secundum Hugo erat filia Praemonstrati [PON-19]. Parochiae incorporatae: Gambaiseuil, Grandchamp St. Blaise, St. Jacques du Houel, Lignerolles, St. Project. Prioratus simplex: St. Germain-le-Gaillard (1178), et capellae: Breuil-St. Thibaut, St. Blaise-du-Tilleul, Haut Breuil, Ogis. Habuit sex feoda, et refugium in Chartres. Mensa abbatialis valuit 2700 Libras. Saeculo XVI tantopere devastata est in bellis, tot passa est praesertim a parte haereticorum anno 1568 (qui interfecerunt omnes canonicos praeter unum, qui a fide deficit), ut non amplius potuerit se relevare. Anno 1607 abbas quidam regularis aedes aliquomodo restauravit. An. 1663 unus tantum religiosus fuit in loco. Cum anno 1680 iterum esset combusta, Abbas Generalis anno sequenti monasterium suppressit, et mensam conventualem (900 Libr.) adiudicavit Collegio Parisiensi Ordinis. Titulus abbatialis perseveravit, sed unus tantum canonicus abhinc ibi residebat. Aedes monasterii, quae fuerant constructae an. 1400 [PON-20], an 1785 fuerunt ruinae proximae. Ultimus abbas commendatarius coepit reconstructionem, sed non perfecit. Superest pars ecclesiae, et turris eius e saec. XIII, sicut et domus abbatialis saec. XVIII.
ARCHIVALIA:
Arch. Dép. Seine-et-Oise 47 H 1 (98 documenta 1199-1786).
Coll. de Dion I 235-53, VI 271.
MS E. Grave, Le Canton de Houdan.
Fonds abb. de Neauphle doc. julii 1294
Arch. Dep. Eure-et-Loir ISAD G. 3145, Liasse X sac 13
Arch. N Paris S 4349, 2 fasc. (Arch N Paris LL 1593, quod indicat WAEFELGHEM, revera spectat ad prioratum Grandchamp OSB).
FONTES et LITTERATURA:
HUGO I 763
WAEFELGHEM 100
BEAUNIER/BESSE I 239
COTTINEAU 1322, 2109, 2141
DARAS 61
DELISLE Roul. 414
DOUET D'ARCQ ISAN III 8236, 8740, 9310
FISQUET Chartres cf. ind.
Form Pr. nr. 62
Gall. Chr. N. VIII 1332
GOOVAERTS I 336
Lettr. com. Jean XXII 8820
ISAD Seine-et-Oise H pp. 81-82
LONGNON Pouilles IV 137, 174, 209
STEIN 1598
BOURSELET et CLERISSE, Mantes et son arrondissement, Mantes, 1933, pp. 168-69
M. GAUTIER, Histoire de l'Abbaye royale de ND de Grandchamp, (MSAr Eure-et-Loir XIII, 1899, 132-253. Continuatio MS asservatur apud archivum SAr Eure-et-Loir, MS 5166)
Ch. TENAILLE, Petite Histoire de l'Abbaye Royale de N. de Grandchamp, Paris 1948 (cf. Anal. Praem. XXV 124. Modo succincto iam fuerat publicatum in MSAr Rambouillet XXX, 1940, 53-61).
De Prioratu: St. Projet: Reg. Leon X, 4442.
SERIES ABBATUM (nisi aliter notetur, secundum TENAILLE)
Balduinus 1200
Theobaldus 1220-29
Gualterus 1229-40
Gulielmus 1248
Germanus 1269
Joannes 1271
Godefridus 1285-94 [PON-21]
Joannes 1329
Joannes 1365-72
Gulielmus 1372-77
Joannes 1378-83
Petrus 1383-1404
Egidus 1405-13
Vincentius 1413-16
Joannes Barillet 1430
Gulielmus 1451-60
Petrus de Berardier 1461-91
N. de la Houssaye 1488-96
Bertrandus Dupuis 1495-1513 [PON-22] commendatarius aemulus:
Carolus du Hautbois 1499-1510
Joannes Tully-Lefevre 1513-23
Joannes Landry 1523-28
Gulielmus Maillard 1528-40
Christophorus de Harville 1540-56
N. Odet de Coligny - 1564
Renatus de Joigny 1571
Renatus Peau 1597-1601
Adrianus de Gueschard 1603
Cyriacus Gaubourg 1604-12
Culielmus de Cissey 1612-20
Franciscus de Cocherel 1620-57
Carolus de Cocherel 1658-78 res.
Franciscus Gaspard Antoine 1678-97
N. Antoine 1697-1719
Michael Georg. Fournier 1719-51
Ludovicus Amandus de St. Bron 1751-65
Franciscus Arnaud 1765-84
Antonius Torteau 1785-90
Inseri Nequeunt: (ex necr. loci)
Giraldus + 17 Kal. Dec.
Mathaeus Ob. Praem. 21. IV [PON-23]
Radulfus
Robertus pridie Ka. Febr.
NOMEN:
JOYENVAL <<ELENCHUS MATERIAE>>
B.M.V. et St. Bartholomaeus
ANTIQUITUS:
Gaudii Vallis, -Jan-, Johen-, Joen-, Joe-, Joinval, -vallis, villa, loie en Val.
LOCUS:
In solitudine silvarum prope St. Germain-en-Laye versus occidentem, com. de Chambourcy, Dep. Seine-et-Oise, Dioc. Chartres. nunc Versailles.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia fundata an. 1221-22 a Bartholomaeo de Roye, camerario regio, et Petronilla de Montfort eius uxore. An. 1224 consecratur ecclesia. Anno 1235 declaratur filia Praemonstrati, per decretum Capituli Generalis [PON-24] In fine saec. XIII iam possedit jus pontificalium, anno 1300 ei datur canonicatus in ecclesia collegiata de Poissy. Abbatia, quae semper magnas partes egit in Ordine, habuit ecclesias sequented: Hebertot (1228), Hennemont (prioratus), Ste. Madeleine-de-la Ville-l'Eveque [PON-25], et refugium Parisiis. Venerabantur in eius ecclesia reliquiae Stae. Clotildis, quae hoc in loco habuerat mansionem [PON-26], et caput Sti. Bartholomaei. Anno 1420 funditus devastatur ab Anglis, una cum vicina arce Montjoie. Tunc abbas Joannes du Hainaut circuivit in toto regno cum reliquiis domus suae, ad obtinendas eleemosynas. Anno demum 1495 tecta resurgunt. Status personalis: 1340: 30, 1766: 12 religiosi. Ab anno 1622 pertinuit ad Circ. Normanniae. Mensa conventualis valuit 7795 Libras, mensa abbatialis autem, quae anno 1698 unita est sedi Carnotensi, 10000. In actu suppressionis an. 1790 erant 1611 libri in bibliotheca. Pulchra ecclesia styli romanici, mox solo aequatur, fundamenta tamen subsistunt. Loco monasterii nunc est castellum.
ARCHIVALIA:
Arch Dèp. Seine-et-Oise, Versailles: 17 capsae 48 H 1-17 (1483 documenta et 2 registra 1203-1789, obituarium saec. XVIII 48 H 1), III Q 14, Cf. MS 68 pp. 101-44
BMun Chartres MS 195
BMun Nancy 992/VIII 231-54, X 165
BN Paris MS FL 5684
BMun Reims Fonds 2087, f. 37
BMun St. Germain-en-Laye MS E 153
FONTES et LITTERATURA:
HUGO I 705, pr. 574-78
WAEFELGHEM 111, 131
BEAUNIER/BESSE I 240
BREQUIGNY V 209, 241, 315
CatMSSBDèp IX, XI, XXXIX 2, XLIII
CHEVALIER 1579
COLLIETTE III 449
COTTINEAU 1493, 2587
DARAS ANF 64
DOUET D'ARCQ ISAN III 8250, 8775-76
FISQUET Chartres cf. ind.
Formul. Praem. nr. 61, 63, 68, 170, 122, 276, 295, 301, 309, 314, 316-19, 325, 328
Gall. Chr. vet. IC 456, N VIII 1333
GOOVAERTS I 56, 263, II 338, III 29, IV 99, 118, 264
ISAD Calvados H 1, p. 6-7
ISAD Seine-et-Oise H 82-84
LEBEUF VI 272
LECESTRE 46
LONGNON Pouillés IV 136, 164, 209
MOLINIER p. 174
Ord. Rois de Fr. V 296-98
POTTHAST 7141, 8892
PRESSUTTI 4685
Rec. Act. Clergé II 193, 199, XI 1111
STEIN 1758
TARDIF nr. 794, 850
VALVEKENS ACG 1498 (Anal. Pr. 1939) p. 36
IDEM, Chap. Gen. Despr. cf. ind.
Int. Cherch. II (1865) 489, 601-02
BARBIER DE MIONTAULT, Revue des Inventaires, Lille 1891, pp. 83-85
A. DUTILLEUX, L'Abbaye de J. (MSH An Vexin XIII, 1890, 41-114, t. a p. Versailles 1891)
G. KURTH Histoire de Ste. Clotilde, Paris 1900
A. LEFEVRE, La paroisse N. D. de Pontoise dans le passé, Pontoise 1927, pp. 66-68
H. LEMOINE, Barthelemy de Roye, fondateur de l'Abbaye de J. (Revue de l'Histoire de Versailles et de J. et l'ancien chateau fort de Montjoie (Industriel de St. Germain, 1875)
(Ch. ODIOT), Histoire de la Ville et du Chateau de St. Germain-en-Laye, St. Germain 1829, pp. 422-28
J.P. PALEWSKI, Entre Versailles et St. Germain (Rev. de l'Histoire de Versailles et de Seine-et-Oise, 1936, p. 136)
ROBLOT/DELONDRE, Quelques notes sur Hébertot (Calv.), prieuré-cure dependant de J. depuis 1231 (Rev. Catholique de Normandie, 1927 pp. 342-51, 1928 pp. 43-58)
MSHAr Pontoise Vexin. XXI, 1899, 66.
SERIES ABBATUM
Ausculphus 1224-27
Thomas de Poissy 1227-31
Simon de Maule +1239
Joannes 1241-43 (--47?)
Guillaume de Picardie 1261, +1268
Fromundus --ca. 1278 res.
Bartholomaeus ca. 1278-93 [PON-27]
Petrus de Vitry 1293-99
Gulielmus 1299-1334
Gulielmus 1334-47
Joannes David +1368, simul abbas in Hermieres
Petrus de Froidsaints 1368 postea abbas Praemonstrati
Joannes 1371, +1385
Beraldus 1385-87
Bertrandus 1387-1400 [PON-28]
Joannes Poulain +1416
Jacobus Elias de Louviers +1432
Joannes Touppet 1432-40
Joannes du Hainaut 1440-72
Eustachius Beguet 1485-93
Stephanus Goupillon
Beraldus de la Chassaigne +1498
Jacobus du Moulin 1498-99
Lancelot du Fau 1499-1505
Bertrandus de Gugny [PON-29]
Bernardus de la Vernade 1505-09
Robertus de l'Epée 1509-15
Petrus Marie +1521
Joannes de Bailleul 1521, obiit ante benedictionem
Joannes Brutel 1521-25
Michael Coupson 1525-31, dein abbas in Braine
Bartholomaeus Gaugier 1531-41, postea abb. in Valchrétien
Petrus de Foville 1541-, ante 1555
Nicolaus de Foville + 1555
Nicolaus Brulart de Genlis 1555-91
Carolus Brulart de G. I 1591-1649
Carolus Brulart de G. II 1649-68, simul abbas in Genlis
Georgius d'Aubusson de la Feuillade 1668-97, exinde episcopi Carnotenses
Paulus Godet des Marais 1697-1709
Carolus F. des Moutiers 1709-46
Petrus Aug. B. de Rosset 1746-80
Joannes B. de Lubersac 1780-90
Inseri Nequit:
Ulricus (initio saec. XIII), Ob. Praem. 1. II
NOMEN:
MARCHEROUX <<ELENCHUS MATERIAE>>
St. Nicolaus
ANTIQUITUS:
Stus. Nicolaus in Tiliis, St. Nicolas-en-Thelle, -du Thelle, -de Tiles, Marcharsium, Marchadium-, Marchae-, Marchus Radulphi, Marche-, Marcha-, Marchais-, Marches Raul, -Raoul, -Raoult.
LOCUS:
Com. de Beaumont-les-Nonnains, cant. d'Annueil, arr. de Beauvais. Dep. de l'Oise. Dioc. Rouen, nunc Beauvais.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia filia de Praemonstrati. Fundata an. 1222 ab Ulrico discipulo Sti. Norberti, juxta capellam dictam St. Nicolas-en-Thelle, hodie Jouy-la-Grange. Anno 1145 subditur paternitati Sti. Judoci in Nemore, et relictis in loco sororibus, translata est, auxiliante Ausculpho de Fay, domino de Senots, in locum Marcheroux [PON-30]. Anno 1192 igne combustum est monasterium, una cum parthenone, qui ab an 1145 vocabatur Beaumont-les-Nonnains. Filia: Abbecourt. Ecclesiae incorporatae: Marcheroux, in cuius ecclesia abbatiali capella quaedam erat parochialis; Beaumont-les-Nonnains (quas solas administravit). Praeterea: Fresnaux-Montchevreuil, et prioratus Poissy St. Blaise, qui inter an. 1708-20 unitus est mensae conventuali, et qui generatim deserviebatur a canonicis Albaecuriae. Prioratus Ste. Genevieve an. 1249 venumdatus est abbatiae Sti. Dionysii OSB [PON-31]. Canonia habuit integram justitiam in dominiis Marcheroux, Jouy-la-Grange, Chantoiseau et Longuerue. Ambae mensae valebant 3923 Libras tantum, ideo monasterium raro erat in commenda. Abbates non erant mitrati. Canonia solo aequata saec. XV, ab an. 1532 reconstructa est. Ecclesia dedicata an. 1536, corruit an. 1615, dein minutius reconstruitur. An. 1668 canonia aggregatur Congregationi Antiqui Rigoris, in qua pertinuit ad Circ. Franciae, An. 1766: 7 religiosi. In actu suppressionis an. 1790: 3 canonici et unus conversus, qui omnes declaverunt se velle perseverare in statu religioso. In bibliotheca tunc fuerunt 413 volumina. Nunc est praedium, superest totum fere monasterium. Conventus et ecclesia gothica inserviunt ut horrea, et paulatim collabuntur. Pulchra stalla nunc sunt in ecclesia de lay Houssoye, altare maius est in Montjavoult.
ARCHIVALIA:
Pauca subsistunt in Arch. Dép Oise H 5550-54 (an. 1497-1784) et Q (nondum catalog).
Arch. Dép. Calvados H 18, H 30
Arch. Dép Seine-et-Oise G 147, 162, 163
Arch. du Chateau de Merlemont, dossier des abbayes (2 docum. 1525 et 1702)
BN Paris FL 12742 (extr. obituarii)
BMun Cambrai MS 460
BMun Nancy 992 XI 103-18, 995 III 51
FONTES et LITTERATURA:
HUGO II 127, pr. 73-75
WAEFELGHEM 157
BEAUNIER/BESSE VII 62
CALONNE (cf. Dommartin) cf. ind.
CANIVEZ II 344
Cat. Fact. cf. ind.
CatMSSBDép III, XVII
CHEVALIER 1842
COTTINEAU 1738, 2620, 3215
DEMAY Normandie 2689
Dict. Topographique de l'Oise (MS) 121b
DOUET D'ARQ ISAN 8221, 8274, 9312
DUPLESSIS II 312-14
DUPRE Ann Brev. 11
FISQUET 479
Gall. Chr. N. 328-33
GOOVAERTS I 289, 590, II 62
JAFFE 9053
LECESTRE 48
LONGNON Pouillés II 57, 59
MIGNE PL 5. 180 c. 1221
MOLINIER 172
Neustria Pia 700-01
VALVEKENS ACG 1498 (Anal. Praem. XV) 36
IDEM, Chap. Gen. Despr. cf. ind.
IDEM, Doc. Prém. I 218
Th. BONNIN, Le Cartulaire de Louviers, Evreux/Paris 1870-83, I 98-99
P. LOUVET, Histoire et Antiquitez du diocèse de Beauvaisis (2a ed. Beauvais 1635) II 56-58
A. SABATIER, L'Abbaye de M. de l'Ordre de Pr. (MSAr Oise VI, 1865, 614-23)
Précis statistique sur le canton d'Anneuil, arr. de Beauvais (Annu. de l'Oise 1831, p. 41).
SERIES ABBATUM
Duae sunt traditae series, quae tantopere discrepant, ut saltem partin, ambo iunctim adducamus. Prima desumpta est ex HUGO, et secundum necrologia, fide dignior esse videtur quoad prima saecula. Secunda congesta a Cl. ESTIENNOT, inserta est in Gall. Chr. Cum constet eam ab anno 1400 esse fideliorem alteri, ei et stamus ab hoc anno, nisi aliter notetur.
HUGO:
Ulricus, 1147
Werricus, 1162-72
Hugo, 1173-79
Arnulphus, 1180-83
Ivo + 1196
Guilelmus 1198, +1207
Balduinus +1215
Adam, 1220-26
Odo +1232
Petrus +1240
Reginelmus 1249
Joannes Pignart 1250
Simon 1259-62
Hugo 1278
Garnerius, 1281
Petrus, 1290
Renatus, 1302
Petrus du Bours + 1319
Robertus 1320
Petrus 1342
Ancellus de Monceaux +1346
Joannes de Plois, +1352
Reginaldus de Pontoise +1360
Ingelramus de Bachefort sive Brasdefer +1377
Petrus de Fleury 1379-82
Guilelmus Tabouret +1383
Stephanus Bongre +1385
Joannes d'Aumale +1395
Jacobus Bruel 1395
ESTIENNOT:
Ulricus 1122-62
Werricus 1162-74
Hugo 1174-83
Arnulphus 1183-85
Gualterus 1185-92
Robertus 1198-1203
Garnerius 1203-09
Adam
Gulielmus 1233
Adam 1234
Renelmus 1249
Odo ca. 1249-52
Petrus -1265
Joannes Pignart 1265-69
Hugo 1270
Balduinus +1270
Ravelinus 1272-78
Odo +1286
Pedtrus du Bours 1286-1319
Ansellus de Monceaux +1346
Adam de Sergny 1346-61
Ingelramus Brasdefer 1361-77
Joannes d. Aumale 1377-92
Guido 1392-1401
Reginaldus de Pontoise 1401-15
Stephanus Le Bongre 1422-24 res.
SERIES CORRECTA:
Martinus Jolant ca. 1395 [PON-33]
Petrus Pasquier ca. 1422 [PON-34]
Gulielmus Tabouret 1426-30 res.
Joannes du Plois 1430-36
Gulielmus de Neuville d'Omont 1440-45 res.
Robert Petit 1462-76 [PON-39]
Joannes Carpentier 1476-78 [PON-40]
Robertus Vautier +1484 [PON-41]
Joannes de Quenouilles +1519 [PON-42], simul abbas in Ressons
Bertinus Domin 1519-32 [PON-43]
Joannes Bochetel 1535/36 res.
Renatus de Gaats res
Carolus Chenu de Mornay -1586
Ludovicus de Mornay OSB 1595-1617
Florentius de Morel OSB 1617-25
Dionysius David 1630-49
Carolus Boulanger 1654 res.
Ludov. Lecomte de Montanglan 1663-65 res.
Ludov. Hely 1668-69, postea abb. in Clairefontaine
Joannes Doucet de la Houssoye 1669, antea abb. in Clairefontaine
N. Paillot non confirmatus
Franciscus Charton de la Terrière +1693
Philippus Seguin 1693-1708
Dagobertus Millet 1708-20
Joannes Franc. Hyan 1720-23
Josephus Monginod 1727-53
N. Clement 1753-71
Petrus Nicolaus Fossard 1771-84 [PON-44]
J. Claudius de Bardon du Méage 1784-90 [PON-45]
NOMEN:
B.M.V.
ANTIQUITUS:
Ressonum, -unum, -onium, Roi-, Raisuns, Raissuns, Ressuns, Roisons, Raisson, Reçon, Arson, Arçon. Boni Homines de R. -- Ressons-l'Abbaye, -en-Vexin, -en-Thelle. Vitetur confusio cum R.-sur-Matz, ubi numquam fuit monasterium ullum (Arr. Compiègne).
LOCUS:
Cant. de Noailles, arr. de Beauvais, Dep. Oise. Dioc. Rouen, nunc Beauvais.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia fundata anno 1125 in loco Aumont tamquam prioratus duplex abbatiae Sti. Joannis Ambianensis. Versus an. 1150 fit abbatia. Anno 1221 transfertur in Ressons, relictis monialibus in Aumont. Dotatio facta est a toparchis de Aumont, et a dominis d'Ybouvillers. Prioratus: Boismont, de quo supra. Parochae incorporatae: Ybouvillers, Ste. Anne de Nouveaulieu (primitus prioratus, an. 1734 abbatiae unitus) et Ressons, ubi altare BMV in ecclesia abbatiali erat "parochiale". Habuit justitiam integram. Reditus annui: 3776 Libr. An. 1561 commenda. An. 1653, cum esset ruinata tota quanta, aggregatur Congregationi Antiqui Rigoris, in qua pertinet ad Circ. Franciae. Nova ecclesia construitur an. 1715, monasterium ab an. 1730. An. 1766: 6 religiosi, an. 1790, in actu suppressionis, 7 canonici et unus conversus. In bibliotheca tunc erant 1700 volumina. Ressons destinatum est in "domum centralem", religiosi de Marcheroux debuerunt eo transferri, sed noluerunt. Supersunt ruinae modicae monasterii, et ecclesia mutilata, quae raro adhuc inservit cultui. Altare nunc est in Noailles.
ARCHIVALIA:
Inventarium minutum archivi interea amissi (an. 1790) in Arch. Dép. Oise, ubi supersunt 81 fasciculi (H 5901-82). Cf. Ser. Q (nondum catalog.)
Arch N. Paris L 1002
Arch. Dép. Orne H 18
Arch. Seine-et-Oise G 147, 162
BMun Nancy 992/XIV 81
FONTES et LITTERATURA:
HUGO II 649
WAEFELGHEM 207
BEAUNIER/BESSE VII 62
BOUTARIC II 764
Cat. Fact. V 103, cf. ind.
COTTINEAU 2102, 2450
DARAS 75
DELISLE Roul. 468
DEMAY Normandie 2703
Dict. Top. Oise 172b.
DOUET D'ARCQ ISAN 8356
DUPLESSIS II 320-22
FISQUET 483
Form. Pr. nr. 62
Gall. Chr. XI 337
ISAD Oise G 33
GOOVAERTS IV 284
LECESTRE 48
LONGNON Pouillés II 57, 59, 61
MARTENE/DURAND Voy. Litt. (2e part. 1717) p. 153
VALVEKENS ACG (Anal. Praem. XV) 39
L. PIHAN, Tombeaux de Ressons-l'Abbaye en 1674 (MSAcOise XXI, 1910, 274-93)
Précis historique sur le canton de Noailles (Annu. de l'Oise 1842) 98-101 [PON-46]
SERIES ABBATUM (Nisi aliter notetur, sec. Galliam Chr.)
Petrus 1150-72
Rotholdus +1185
Gulielmus d'Ybouvillers ca. 1177-92
Hugo 1193
Balduinus 1202
R . . . 1209
Henricus 1237
Petrus +1248
S . . . 1248-
Rigaldus 1265-76
Paulus de Court-Dimanche ca. 1352-75
Robertus de Louvres +1392 simul abbas in Abbecourt
Petrus de Val-Engoujart +1407
Ludov. de Sablonnières 1407-39
Eustachius Périn 1457, res. 1466
Philibertus de Falaise 1466-76
Christianus Buignon 1476-79
Bernardus de Montreuil 1485-92
Joannes de Quenouilles 1499-1519 simul abbas in Marcheroux, ab an. 1514 commendatarius
Bernardinus de Vauldray 1524-42
Franciscus de St. Phal 1542-48
Christophorus de Tilly 1549-56
Robertus Le Camus 1557-61
Adiutor de Tilly 1561 res.
Claudius de Montmorency 1565
N. de Montmorency 1577-93
Franc. de Montmorency 1604
Hilarius Hamelier --1625
Petrus de Broc St. Mars 1625-71
Joannes B. A. Bazin de Bezons 1681, +1721
Joannes B. Dubos 1722-42
Alexander J. de Vanolles 1742-57 [PON-47]
Joannes B. Salignac de la Motte-Fénélon 1758-73 [PON-47]
N. de l'Escure 1773-90 [PON-47]
Inseri nequeunt (ex Necr. loci, sec. Gallia):
Theodoricus du Déluge 10. VIII
Joannes du Déluge I 13. II
Joannes du Déluge II 26. IX
Joannes 10. V
Joannes 3. VI
Gulielmus Le Pesqueur 7. VII
Joannes de Hodenc 27. VII
Ingelramus 3. VIII
Herbertus 28. VIII
Godefridus 5. IX
Ainfridus
Radulfus
Gulielmus de Flavécourt
Petrus Morel
Gulielmus Le Seigneur
Nicolaus Tandelier
Petrus
Odo
Joannes
Radulfus
Eustachius 1187 [PON-48]
NOMEN:
ST. ANDRE-au-Bois <<ELENCHUS MATERIAE>>
B.M.V. et St. Andreas
ANTIQUITUS:
Sanctus Andreas in Nemore, -in Bosco. Alnetum. - Sainct-, Saint Andriu, -Andreu, -Andrieu, Sains Andrius, St. Andrieux ou bois les Campaignes, -el Bos, -les Baurains. Lannoy.
LOCUS:
Com. Gouy - St. André, arr. Montreuil, non longe a Dommartin. Dép. Pas de Calais, Dioc. Amiens, nunc Arras.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia insignis. Fundata tamquam prioratus an. 1130 in Aulnoy ab Ingelramo de Beaurain et Odone de Tollent. Filia Sti. Judoci in Nemore. Confirmatio pontificia an. 1147. An. 1156 ab Hugone filio fundatoris transfertur in nemus de Grémécourt, et fit abbatia. Possedit parochiam nullam, tamen prioratus in Brunhautpré et Valrestaud, et refugia in St. Omer et in Hesdin. Fuit monasterium duplex adhuc anno 1218 [PON-49]. Reditus annui 11142 Libr. An. 1766: 14 Rel. Abbates infulantur an. 1665. Multa passa est in bellis, praesertim inter annos 1595 et 1605. An. 1595 concremata est tota quanta, religiosi dispersi et bona partim confiscata sunt, abbas incarceratus est. An. 1620 iterum combusta est. Saec. XVII et XVIII optime floruit quoad intra et quad extra. An. 1758-62 erigitur nova ecclesia. In suppressione an. 1790 nullus canonicus juravit, maior pars emigravit. Ecclesia et monasterium ante annum 1802 sunt destructa. Domus abbatialis in bello 1914-1918 est combusta et ruina in bello sequenti solo aequata. Subsistunt amplae et pulchrae aedes stabulorum, et venusta porta saec. XVIII. Nunc est praedium.
ARCHIVALIA:
Arch. Dép. Pas de Calais, Arras. Multa combusta sunt an. 1915. Subsistunt sequentia: 227 chartae 1169/s. XVII, Cartularium 2 voll. s. XVI-XVII, Rentale an. 1636. Sér. A, B, C (originalia partim perierunt) cf. inn. ISAD. Sér. III E, Arr. de Montreuil (reg. vestitionum et professionum 1676-1787). Coll. Rodière MS 72-75, 106 et 192. Continent copias multorum documentorum, quae perierunt, inter alia chronicorum sequentium: 1. auct. abbate N. LEDE [PON-50] t. II, originale apud SAn Picardie Amiens MS 244, 2. auct. A. BOULBERT (--1736), et 3. I. CREPIN (1740-80) quorum originalia non iam inveniuntur.
Arch Dép. Nord Sér. H 1 fasc. 1327-1790, Sér. B. cf. Rép. Numér. 1531.
Arch. N. Paris, cf. CALONNE
BMun Arras MS 164 ff. 224-28
BMun Boulogne MS 155
BR Bruxelles MS 12755 (Chronologia 1651)
BMun Laon MS 405 bis f. 135, MS 538 passim
BMun Nancy 992 I 180-95
BArs Paris MS 4652 (Chronicon 1641)
BMun St. Omer MS 872
FONTES et LITTERATURA:
HUGO I 163, pr. 144-47
WAEFELGHEM 217
de BELLEVAL, cf. ind. 516
BERLIERE Coll. Pont. 427, 502, 517
BRUNEL nr. CLXI, CCCXXX
Cat. MSSBDép IV, VI, XL
COTTINEAU 2586, 3264
DARAS 76
DARSAY Bénéf. II 516
IDEM Clergé 158
DERAMECOURT IV 572
Dict. Hist. P. de Cal., Arr Montreuil 51-45
Dict. Top. P. de Cal. 338
Epigr. P. de Cal. IV (Cant. de Campagne 45, 94, Supplém. 12, VI 1344)
Form. Pr. nr. 277, 288
Gall. Chr. X 1371
GOOVAERTS I 28, 78, 103, 131, 148, 496-500, 648, II 132, III 119, IV 145, 226
LECESTRE 45
LONGNON Pouillés VI 556, 517
LOUANDRE 416
LOUVENCOURT 41, 84
MARTENE/DURAND Voy. Litt. I 2, 177
Pic. Hist. Mon. 344-68
PICOT 296
POTTHAST 5719
PRESSUTTI 1153
RAMACKERS PUF IV 93, 302
RODIERE, Pays de Montreuil (vide ap. Dommartin) 344
STEIN 3298
VALVEKENS Chap. Gen. Despr. cf. ind.
A. de CALONNE (vide ap. Dommartin)
H. LAPLANE, L'Abbaye de St. André au Bois (BSAnMorinie IV, 1872, pp. 648-53)
P. MEUNIER, Histoire de Hesdin, Montreuil s. M. 1896, pp. 88, 247-51
M. PARENTY, Notice sur la vie et les ouvrages de Nicolas Lédé (MAcadémie d'Arras XXV, 1851, pp. 105-19)
J. de PAS, Le Frére Augustin Rogier, prévot de Brunehautpré, et le magistrat de St. Omer 1594-97 (BSAnMorinie XV, 1931, pp. 123-34)
A. ROBERT, Notice historique sur l'ancien refuge de l'Abbaye de St. André-au-Bois à Hesdin (BSAnMorinie VI, 1882, pp. 385-96)
R. RODIERE, in BCPdeC VII, 1941, 11 et MCPdeC II 1901, 362
C. SALLE, Abrégé des choses les plus remarquables de l'Abbaye de St. André-au-Bois, avec le catalogue et la suite des abbés. Paris 1634 et St. Omer 1651.
SERIES ABBATUM
Ansarchius 1130-68
Hugo 1168-78
Gosselinus 1179-99
Robertus 1199-1208
Guido 1208-14
Senaldus 1214-17
Tesso (--Theobaldus [PON-51]) 1217-30
Joannes de Resne 1232-42
Hugo de Fruges 1242-56
Eustachius 1257-70
Sello 1270-83 res.
Radulphus 1283-92
Thomas 1293-1301
Gulielmus de Tortefontaine 1301-14
Joannes d'Embry 1314-28
Petrus Grenier 1328-51
Joannes de Montfélon 1351-74
Joannes de Forestel 1374-94
Joannes Leclercq 1394-1407
Gulielmus Dubus 1407-17
Ingelramus de Fruges 1417-40
Isaac Flahaut 1440-60
Joannes Le Tieullier 1460-74
Philippus Baillet 1474-83
Siger Le Maistre 1483-98
Dionysius Daviau 1498-1521
Joannes Pinte 1521-57
Jacobus d'Ostrel 1558-81
Jacobus Vainet 1581-1606
Claudius van Rijswijk 1606-25
Jacobus de Campagne 1625-27
Natalis Ducandas 1627-36
Nicolaus Lédé 1636-80
Antonius Godart 1681-88
Andreas Thomas 1688-1731
Antonius Boubert 1731-36
Augustinus Lagache 1736-50
Ignatius Crépin 1750-77
Matthias Alard 1777-91
NOMEN:
ST. JUST-en-Chaussee <<ELENCHUS MATERIAE>>
B.M.V. (et St. Justus)
ANTIQUITUS:
Sanctus Justus, S. Justus in Calceya. -- St. Just - l'Abbaye, -en Beauvaisis, Vitetur confusio cum 12 aliis coenobiis huius nominis, vide COTTINEAU 2753.
LOCUS:
Oppidum in arr. de Clermont, Dép. de l'Oise, Dioc. Beauvais.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia. Traditio, ferens hinc esse fundatam ecclesiam collegiatam medio saec. IX super reliquias Sti. Justi Martyris, probari nequit. Quidquid est, parthenoni (OSA?) hic erecto anno 1107 ab Odone III episcopo Bellovacensi, videtur praecessisse sanctuarium quoddam ab alio episcopo fundatum. Anno 1119 monialibus substituuntur canonici OSA ex abbatia Sti. Quintini Bellovacensis, ope Petri de Dammartin episcopo eiusdem loci. Confirmatio pontificia an. 1122. Annis 1146-47 canonici amplectuntur normam Praemonstratensem, sub paternitati Sti. Judoci in Nemore, quod confirmant Summi Pontifices an. 1147 et 53. Videtur non fuisse monasterium duplex. Ecclesiae incorporatae: Tillard (1340), Le Plessier (1541). Prioratus: Bury [PON-52], Morangle, Compiègne St. Blaise. Ecclesiae jure patronatus dependentes: Catillon, Ravenel, Leglantiérs. Refugium possedit in Beauvais. Multa passa est canonia in bellis, combusta est annis 1476, 1503, 1674 et 1707, ideo archiva antiquiora perierunt. Reditus annui 7101 Librae. Dominium foedale non habuit. Status personalis 1719: 8, 1768: 10 intra, 4 extra; 1790: 11 religiosi. Annis 1758-78 eriguntur sumptuosa aedificia nova. In actu suppressionis possedit 400 volumina in bibliotheca. Anno 1830 omnes aedes solo aequantur, nihil superest.
ARCHIVALIA:
Arch. Dép. Oise, Beauvais H 5736-5900, G 2393-2414, Q 9
BMun Beauvais, Coll. Bucquet-Auxcosteaux t. XLII pp. 525-36
BMun Nancy 992 IX, 222-34
BN Paris Coll. Baluze t. 73, 1-19
Coll. Duchesne LXXIV f. 151-52, MS fr. 5483 781-95. Coll. de Picardie 305, 75
ISAD Oise (MS) Ser G p. 210, 247, 258, 270
FONTES et LITTERATURA:
HUGO I 941, pr. 727-28
WAEFELGHEM 234
CALONNE (cf. Dommartin) cf. ind.
Cat. Fact. cf. ind.
COTTINEAU 536, 2754
DARAS ANF 78
DEMAY Picardie 1421
Dict. Top. Oise 188a
DOUET D'ARQ Beaumont 207
Form. Pr. nr. 12, 125
Gall. Chr. N. IX 849
GOOVAERTS I 140, IV 119
GRENIER 523
LAUER II 88, 266
LECESTRE 46
Lettr. com. Jean XXII 9333, 11241
LONGNON Pouillés VI cf. ind.
PICOT 317
POTTHAST 10360
Reg. Urbain IV I 453
ROUX/SOYEZ 258
STEIN 3463
WITASSE 76
A. DELLETTRE, Histoire du diocèse de Beauvais, B. 1843, pp. 101-03
C. de L'ESCALOPIER, Essai sur la chatellenie de l'Abbaye de St. Just, Paris 1835
R. de LASTEYRIE in BCTH 1887, pp. 298-99
M. PEIGNE/DELACOURT, Cartulaire de N.D. d'Ourscamp, Amiens 1865, pp. 51-52
L. PIHAN, St. Just-en-Chaussée. Etude historique et archéologique (MSArOise XI/XII, 1882-85, pp. 5-119, 281-427, 609-87, 743-86. T. à p. Beauvais 1886)
POUJOL de FRECHENCOURT in BSAnPic XVI, 1888, 385-92.
(Clarus 1118)
Joannes 1146-60
Werricus 1164-72 [PON-53]
Andreas 1176-82
Balduinus 1181?, 1185 [PON-54]
Petrus 1184-96 dein abbas Praemonstrati
Hermericus 1199
Gervasius Anglus 1199-1207 dein abbas Tenolii et Praemonstrati
H . . . 1214
Nicolaus 1215-25
Girardus 1225-26
Gaufridus 1227-41
Joannes de Hardiville 1250
Wenerannus 1253-60
Reinerius ca. 1270
Lambertus ca. 1277
Gulielmus ca 1290
Petrus 1292-1303
Stephanus 1328-41
Anselmus + ca. 1345
Rodulfus de Hermes ca. 1375-83
Joannes d'Angevillers ante 1395
Petrus 1397-1420
Ingelramus de Ruchen --1476
Judocus de Castres 1476-84
Joannes Cordier 1487-1502 res.
Antonius de Nampont 1502-12
Joannes de la Morlière 1512-22
Nicolaus Boucher 1522-33
Judocus Cocquerel 1533-65
Adrianus de Mailly 1565-82
Henricus de la Marthonie 1582-87
Joannes Silliac OSA 1585, non confirmatus
Joannes de l'Aubsepine 1593-96
Germanus Lourdereaux 1596-1615
Antonius de Neuville 1616-79
Franciscus d'Urfé 1680-87
Camillus de Neuville 1687-93
Card. Gulielmus Dubois 1693-1723
Joannes Jos. Languet de Gergy 1723-50
Paulus d'Harambures 1750-78
Ludov. Emmanuel de Grossoles de Flamarens 1778-90
Inseri nequeunt:
Venantius 7. VII (Necr. Rommersdorf)
Wilhelmus 19. XI (ibid.)
Anselmus medio saec. XII, 5. XII Ob. Praem. I
Radulphus initio saec. XIII (ibid. 20. IX)
NOMEN:
SELINCOURT <<ELENCHUS MATERIAE>>
Sta. Lacrima Christi et St. Petrus
ANTIQUITUS:
Sirin-, Syrin-, Senin-, Silin-, Selin-, Sellin-, Selyn-, Seli-, Selis-, Serin-, Seri-, Senicourt, -cort, -curt, -cour, -curia, -curtis. Sancta Lachryma, Sainte Larme.
LOCUS:
In com. de Selincourt, a quo modernum praedium "Sainte Larme" satis distat. cant. d'Hornoy, Dep. Somme, Dioc. Amiens.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia celebris. Fundata an. 1130 a Drogone et Guilelmo Tyrell, dominis de Poix, intercedente eorum fratre, Milone Episcopo Taruanensi. Filia de Dommartin. Forte initio monasterium duplex, sed authentice de monialibus nihil constat. Confirmatio pontifica an. 1137. Anno 1209 canonia obtinuit a Bernardo comite de Maroeil reliquiam "Stae. Lachrymae Christi", ex quo abbatia facta est celebris peregrinatio et nomen "Ste. Larme" accepit [PON-55]. Ecclesiae incorporatae: Aumont, Hautcourt, Theiulloy, Boisraut, Braucourt, Markenes (St. Tricat), Caulieres, La Marond, Saint-Leger-de-Pauvre, Dreuil-les-Molliens, Selincourt BMV cum capellis Frocourt, Belle Avesnes, Le Fayel et St. Martin-le-Norest. Saec. XVIII administravit insuper parochiam de Guibermesnil. Filiam genuit: Therouanne, cuius tamen paternitas mos ad Stum. Nicolaum Furnensem transiit. Baronia loci non pertinuit ad abbatiam. Devastata et combusta est in bellis an. 1316 (una cum archivis), 1408, 1444. Saec XV per 30 annos viduata fuit canonicis suis. Ab anno 1544 commenda. Reditus annui: 8220 Libr. An. 1544: 20, 1766: 14 religiosi. An. 1790 suppressa est. Ecclesia gothica, pulchritudine et dimensione parum cedens ecclesiae cathedrali Ambianensi, anno 1794 solo aequatur, aedesque claustrales mox sequuntur. Pauca rudera tantum supersunt. Altare capellae BMV nunc est in Aumont, latare maius in Sains-en-Amienois, fons baptismalis in Musaeo Ambiani, porta sacristiae in ecclesia Villers-Campsart.
ARCHIVALIA [PON-56]:
Arch Dép. Somme, Amiens XVII H, 33 fasciculi. Cr. Rep Numer. Somme H 107 et G III 189, 357. Ser. C 2012-14, 2016-17. Cf. Ser Q
Arch Dép. du Nord P 137, ff. 131 sq.
BMun Amiens 2 cartularia (MSS 528 et 778), MS 82 f. 116, MS 516 f. 107, MS 556 (Catalogus Bibliothecae an. 1795)
BMun Calais MS 20
BMun Nancy MS 992 XIII 457, XV 148
Historia MS abbatiae, auct. P. LENORMAND (1697-1705)
BN Paris Coll. Moreau t. 57, p. 159; t 69, p. 173; t. 70, p. 44; t. 96, p. 143-44
Ibid Coll. Grenier vol. 91
FONTES et LITTERATURA:
HUGO II 549, pr. 358-64
WAEFELGHEM 247
de BEAUVILLE cf. ind. V 74
de BELLEVAL cf. ind. 517
BERLIERE Coll. Pont. cf. ind. (eronee OSA)
BOUTARIC 896
BRUNEL cf. ind XIII, 749
CALONNE (cf. Dommartin) vide ind.
Cat. Fact. X 429
CatMSSBDép IV, XIX
COTTINEAU 2998
DARAS ANF 80
DARSY Bénéf. II 517
IDEM Clergé 159, 222, 248, 285-86
DEMAY Picardie nr. 1424-25
Dict. Hist. A. Pic I, III, IV, cf. ind., II 233-45
Dict Top. Somme II 309
Epigr. P. de C. V fasc, IX 723
Gall. Chr. N. X 1367
GOOVAERTS II nr. 207-08, p. 771-73
JAFFE 7821, 11165, 11749, 11754, 11938, 15105
LAUER II 78, 259
LECESTRE 46
LONGNON Pouillés VI, cf. ind.
LOUANDRE 422
LOUVENCOURT cf. ind. 149 (Ste. Larme. et Sélincourt)
MACQUERON cf. ind. II 533
MARTENE/DURAND Voyage Littéraire I 2, 172
MOLINIER 256
RAMACKERS PUF IV confer indicem 536
RODIERE confer indicem
ROUX/SOYEZ confer indicem 261-62
VALVEKENS ACG (Anal. Praem. XV) 31, 32, 36
IDEM, Chap. Gen. Despr. cf. ind.
WITASSE, 97, 183
G. BEAURAIN, La Cartulaire de l'Abbaye de Sélincourt 1131-1513 (MSAn Picardie XL, t. a p. Paris 1925. Recensio in Anal. Praem. II 415)
IDEM, Qui était le dernier abbe de Ste. Larme? (MSEAbbeville 1924, pp. 421-33)
IDEM, Les refuges de l'abbaye de S. (BSAnPicardie 1935, pp. 211-23)
IDEM, Picardie, Etudes et documents historiques (MSEAbbeville 1925, pp. 211-23)
R. de BELLEVAL, Les fiefs et seigneuries du Ponthieu et du Vimeu, Paris 1870, pp. 289-90
(DUSEVEL et SCRIBE), Description historique et pittoresque du Dep de la Somme, Amiens 1834, II 102-06
J. ESTIENNE, Repertoire sommaire du cartulaire de S. (BSAnPicardie XXXVI, 1935-36, pp. 383-406)
J. LE MECHIER, Histoire de la Larme Sainte de N.S. Jesus Christ, révérée dan l'Abbaye de St. Pierre de S., s.l. 1725
L. LIMICHIN, Remarques pour servier à l'histoire de l'Abbaye de S., Reims, 1910
B. de MONTFAUCON, Bibliotheca Bibliothecarum (Paris 1729) II 1197-1202
(N. POUY) La Saint Larme de S. Notice historique et bibliographique par un bibliophile picard. Amiens 1876
R. RODIERE / Ph. DES FORTS, La Picardie historique et monumentale. Le Pays du Vimeu. Amiens Paris 1938, cf. ind.
G. de WITASSE, Geographie historique du Dép. de la Somme (MSEAbbeville, 2 voll. 1902) II 595-96
Documents pour servier d' l'histoire de la Revolution Francaise dans le Dep. de la Somme, Amiens 1888 sq., IV 365
BSAnPicardie XII, 1904-06, 322-26.
SERIES ABBATUM
Guarlterus 1131-62
Eustachius 1162-77
Florentius 1177-95
Guido Bonnars 1195-97
Adam de Orival 1198 - ca. 1200 res.
Fulco 1200-02
Gilbertus 1204-06
Radulphus -1209
Guillardus (Wicardus) 1209-21
Odo 1221-29
Arnulphus 1233-36
Joannes de Moyencourt 1231 [PON-57], 1249
Joannes de Vallibus 1250-67
Hugo 1275
Joannes d'Oisemont +1283
Hugo +1295
Aegidius de Crelle +1301
Nicolaus Grandvarlet +1304
Natthaeus de St. Just 1305
Fullio 1316, +1318
Balduinus Palette +1327
Balduinus de Hesdin 1331-47
Joannes de Grandviller +1355
Aegidius 1374
Joannes d'Ozier 1380-83
Eustachius 1393
Joannes de Vauvilliers +1408
Nicolaus 1420-32
Henricus de Malon 1o 1436
Waldericus
Richardus
Henricus de Malon 2o 1444
Joannes 1446, +1448
Joannes de Boves 1449-75
Joannes d' Airaines 1475-78
Gulielmus Matifas 1479-98 res.
Joannes Fretel I 1500-24
Joannes Fretel II 1524-44 res.
Franciscus de Crequy 1544-52
Antonius de Crequy 1552- res.
N. de la Guiche 1574
Philibertus de Dijon 1575
Antonius Dame Sainte +1597
Nicolaus de Fer 1597-1601
Joannes Le Roy 1601-13
Sebastianus Galigay 1614-17 res.
Claudius du Val 1617-67 res.
Antonius de Vervins 1667-94
Joannes Franc. de Croy 1694-1723
Gulielmus de Croy 1723-31
Franciscus Valer. de Lagrange 1731-64 [PON-58]
Petrus Tascher 1764-90 [PON-58]
NOMEN:
B.M.V.
ANTIQUITUS:
Si-, Sy-, Seriacum, -iacus, S. in pratis. Serit, Cery, Serry, Seri, Syri. -- Notre Dame de Séry-aux-Prés.
LOCUS:
Com. de Bouttencourt, prope Gamaches. Dép. de la Somme, Dioc. Amiens.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia, fundata tamquam prioratus in medio silvarum an. 1127 ab Anselmo et Gulielmo de Cayeux, quorum familia semper ibi habuit sepulturam. Anno 1136, favente B. Milone episcopo Taruanensi, fit O. Praem. sub paternitate abbatis St. Judoci in Nemore. Nihil constat de sororibus. Anno 1150 prima vice occurrit tamquam abbatia. Anno 1185 transfertur in "Pratos" non longe distantes, juxta fluvium Bresle. Locus primitivus, qui adhuc vocatur "L'Abbaye-au-Bois", nunc est coemeterium. Ecclesiae incorporate: Séry St. Etienne (juxta canoniam), Soren, Basinval, L'Epinoy, Fréville, Vaudricourt, Fressenville [PON-59], Framicourt, Bouillancourt. Habuit refugium in Abbeville, et annis 1204-1672 hospitale, In curia "Les Rendus" prope Dieppe, saec. XIII commorati sunt 5-6 religiosi, postremo unus tantum. Saeculo XIV, et iterum versus annum 1475 combusta est ab Anglis, denuo an. 1565 a Calvinistis. Archiva ante annum 1488 sunt amissa. An 1533 fit commenda, an. 1636 amplexa est Congragationem Antiqui Rigoris, in qua adnumerabatur Circ. Franciae. Reditus annui 6222 Libr. Secundum transactionem inter abbatem et conventum an. 1648, numerus religiosorum restrictus est ad 12. Anno 1730: 10, an. 1768: 20. Anno 1790 suppressa est. Ecclesia, praeter aliquos muros, est deleta, conventus (saec. XVIII) satis elegans, subsistit tamquam domus privata.
ARCHIVALIA:
Arch Dép. Somme, Amiens XVIII H 1 (1 registrum), cf. Rép. Numér. H. p. 108
Arch Dép. Orne H 1061
BMun Abbeville MS 1899
BMun Nancy 992 XV 169
BArs Paris MS 5652
BN Paris FFr 8812 (Historia abbatiae, auct. H. SAUVAGE Saec. XVIII) MS 11064: obituarium ante an. 1638. Ibid. FL 13904 (Cartulaire du Comte d'Eu)
Bibl. Ste. Genevieve Paris: Annales Monasterii (s. XVIII) MS 1850 II 1-348
LITTERATURA:
HUGO II 795, pr. 499, 502
WAEFELGHEM 278
BRUNEL cf. ind. XIII 749
BOUTARIC 4282
Cat. Fact. cf. ind. X 435
COTTINEAU 3019
DARAS 83
DARSY Clergé 159, 249
Gall. Chr. X 136
LECESTRE 48
Lettr. com. Jean XXII 5827
LONGNON Pouillés VI cf. kind.
LOUVENCOURT cf. ind. 149
MACQUERON cf. ind. II 534
MOLINIER 257
Pic. Hist. Mon. IV 30
PRAROND 183
RODIERE cf. ind.
RODIERE/DES FORTS (vide Sélincourt) cf. ind.
ROUX/SOYEZ cf. ind.
STEIN 3692
VALVEKENS ACG (Anal. Praem. XV) 40
IDEM Chap. Gen. Despr. cf. ind.
WITASSE 96
F.J. DARSY, Notice historique sur l'Abbaye de Séry au dioc. d'Amiens, (MSAnPicardie, 2e ser. VIII, 1861, pp. 155-296. T. à p. Amiens 1861)
E. PRAROND, Histoire de cinq villes et de 300 villages, hameaux et fermes, 5 voll. Paris 1863 pp. 279-84
F. LEFILS, Géographie historique . . . de l'arrond. d'Abbeville, Abb. 1868, p. 234
Annu. Somme 1891 403-05
SERIES ABBATUM
Radulphus 1147-69 [PON-60]
Simon 1183-85
Oylardus 1194
Radulphus de Monceaux 1198-1203 [PON-61]
Stephanus 1206
Bernardus 1209
Gulielmus de Monceaus 1211
Isoardus 1213-22
Ponchardus 1229-34
Milo 1240 [PON-62]
Firminus 1247-51
Alermus 1256-67
Joannes 1267-95
Hugo de Kanechières 1296-1313
Radulphus 1316-22
Renoldus 1326-30
Joannes de Cromont 1365-71
Adam de Coulonvillers +1376
Firminus de Fauquemberg 1376-88, res. ante an. 1390
Petrus de Bouillancourt ca. 1390 [PON-64]
Joannes Bosquet 1393-95 [PON-65]
Joannes d'Eu 14?? [PON-64]
Hugo le Romain 14??
Thomas de la Cour 1437-63
Joannes de la Port 1471-79
Thomas Tallet 1479-94 res.
Joannes Merlot 1495-1520
Joannes Gambier 1520-33 res.
Antonius de Halluin 1533-62
Nicolaus Wattin 1562-67 [PON-61b] postea abbas in Braine
Joannes de Fautreau 1569-90
N. Marcastel de Fouquerolles --1597
Damianus de Marcastel 1597-1624
Alphonsus de Halluin 1626-60 [PON-66]
Vedastus de Chamillart 1660-80
Michael Thomassinus de Joyeux 1680-95
Joannes B. de Hautefort de Surville 1695-1795
Carolus M. d'Estourmel 1725-50 [PON-67]
Carolus de La Cropte de Chanterac 1750-1790 [PON-67]
Inserit nequit
Balduinus (ca. 1280?)
NOMEN:
Vallis Guidonis, -Widonis, -Hugonis. Valguyon, Val Huon, Vallivon [PON-68]
LOCUS:
Prope Vauchelles-les-Authie, com. de Beauquesne, cant. de Doullens. Somme Dioc. Amiens.
FUNDATIO / HISTORIA:
Moniales Sti. Joannis Ambianensis an. 1148 partim huc sunt translatae. Ante annum 1162 sunt exstinctae. Dein erat iterum curia abbatiae Sti. Joannis. (1196: Curtis Vallis Guidonis)
ARCHIEVALIA et LITTERATURA:
vide Amiens St. Jean
PRAETERMISSA: <<ELENCHUS MATERIAE>>
BALANCE
Somme, com. de Vron. Dioc. Amiens.
Grangia abbatiae de Valloires O. Cist, in quo loco ipsa primitus erat fundata. Secundum G. de WITASSE Géogr. Historique du Dép. de la Somme (MSE Abbeville, 1902) I 170 fuit O. Praem. circa annum 1143. Videtur esse error. (Cf. Cartularium abbatiae Valloires in Arch. Dep. Somme)
BESSUNUM
In catalogos LSUV insertum est, immdeiate post Stum. Joannem Ambianensem "Bessunum". Lairuelz addit: "Filia Sti. Joannis Ambianensis, Coenobium". Miraeus, et post Hugo et omnes sequelae illius, putant hoc fuisse asceterium a dicta abbatia dependens, et quidem locus, quo sorores primitus degerant juxta canoniam, antequam sunt translatae in Bertricourt. Absque ullo fundamento in re est haec sententia. Parthenon abbatiae Sti. Joannis adnexus nomen speciale non habuit, et deinceps statim translatus est in Bertricourt et in Valvion. Chartae et archiva satis ubera nil sciunt omnino de asceterio "Bessunum", nec ullibi invenitur locus similis nominis in regione Ambianensi. Censemus hoc esse nil aliud nisi reduplicationem pro "Ressunum" = Ressons, Quae canonia, utut fili Sti. Joannis, bis catalogis supradictis est inserta, primo immediate post matrem, et secundo alia sub forma (Ressonium) aliquantulum inferius.
LAIRUELZ 706
HUGO I 337, 911
Ceteroquin vide supra apud Amiens et Bertricourt
Abbecourt ultimis saeculis deserviit prioratus vicinos de Boismont, de quo infra, et de St. Blaise (spectantem ad Marcheroux).
+ 21. IX sec. necr. loci.
+ 7. IX ibid.
HUGO errat dicens eum liquisse episcopatum Orange (cf. DEPOIN 15), ergo professionem non emisit et considerari debet ut commendatarius.
Non est certum, eum fuisse regularem.
De putativo asceterio "Bessunum" vide infra sub praetermissis.
Hotel de la Chaussée d'Eu, Rue St. Jacques.
Vide Vermand, Mont St. Martin et Le Perray-Neuf.
De monasterio "Bessunum" vide infra sub praetermissis.
Cf. Coll. RODIERE MS 225.
St. André-au-Bois, filia Domni Martini, habuit sorores. Non longe a Dommartin fuit molendinum quoddam, "as nonains" nuncupatum (CALONNE 46).
Tunc Fr. Joannes de Hecque crudeli morte martyr occubuit.
An. 1586, electione canonica in abbatia rite peracta, rex Galliae illam dedit in commendam doctori cuidam Sorbonico, quod excitavit schisma in conventu. Dux Parmae, gubernatur Belgii, incarceravit intrusorem. Rex nominavit tertium abbatem, cui usumfructum bonorum canoniae in Gallia sitorum concessit. Quae res tunc multum fecit rumorem, tamen lis pacata est et abbas legitimus praevaluit.
Vide supra pp. 245-46.
BEAURAIN, Cartul de Sélincourt (vide infra suo loco) p. 172 adducit abbatem Florentium an. 1203. Secundum CALONNE 24 spectat ad St. Josse-sur-Mer.
CALONNE nuncupat eum "de Boubers-Abbeville". Atqui certum est, eum postea factum esse Abbatem Generalem.
Electus est Abbas Generalis, sed timens, ne commendatarium habeat in successorem, recusavit. Epitaphium eius adhuc videtur in Dommartin.
Arch. N. Paris, S 4349.
Amalricus de Charmoye, canonicus ecclesiae cathedralis Laudunensis saec. XII, erat ex familia toparcharum loci. TENAILLE p. 2 putat illum direxisse adventum Ordinis in hanc regionem, de consilio forte Bartholomaei de Joux, episcopi Laudunensis.
BN FL 11 065.
Arch Dép. Seine-et-Oise, Fonds Neauphle (cf. ISAD Eure-et-Loir, G 3145).
Abbas iste, propter intrusionem commendatarii Hautbois, benedictionem abbatialem videtur recepisse tantum post mortem illius an. 1510 (Vide documentum contemporaneum in Arch. Abb. Averbode, Fonds Boschmans, Farde Grandchamp).
Forte antea abbas in Abbecourt (1262), cf. DEPOIN, Chronologie (v. Abbecourt), Errata 34.
Confer insertionem hac de re in Cat. Ninivensem (vide infra in vol. III). HUGO I. c. videtur innuere, archicoenobium fundavisse Gaudiivallem, ergo decretum Cap. Generalis fuisse potius sanctionem status pristini.
BMun Laon MS 538 I 42.
[PON-26] <<RETURN TO TEXT>>
Eius tempore, hoc quidem in loco, coelitus fertur Franciae esse data lilia in stemma, cf. HUGO 1. c.
DEPOIN, Chronologie des abbés d'Abbecourt 10.
ISAD Sarthe H 1002
Canonice electus, possessionem non obtinuit.
Legendam explicans originem huius nominis v. apud LOUVET II 56.
Situs erat prope Sérifontaine, inter Gisors et Neufmarché (DUPLESSIS II 313). Videtur ibi suisse parva communitas.
Form. Pr. 156. Ambae series hunc abbatem omittunt.
Form. Pr. 1. c. HUGO: Martinus 1404. ESTIENNOT nescit.
DEPOIN, Chronologie des Abbés d/Abbecourt p. 13. Videtur esse idem ac Petrus de Fleury, quem habet ESTIENNOT. HUGO nescit.
DEPOIN 1. c. (obiit 1460), et HUGO, ESTIENNOT: 1478-80
HUGO: + 1398, quod videtur esse erronem.
HUGO: Petrus de Camille +1415
Cf. DEPOIN 1. c. HUGO nescit.
HUGO: +1503.
HUGO: 1459-77.
Sic HUGO. ESTIENNOT: 1480-83.
HUGO: +1520. ESTIENNOT: 1499, +1519.
Abhinc ambae series concordant.
Arch. Dép. Oise H 5551.
Ibidem.
Vita et fata ultimi prioris HENRI, exulis in Germania, an. 1865 a BALLMANN in Münster sunt edita (germanice).
Alm. Royal.
HUGO. Sec. Galliam Chr., hoc anno non est ei locus.
RAMACKERS PUrkN 1153.
Vide de eo GOOVAERTS I 496-500. Scripta eius numerosa ac pretiosa nimis, congesta in Coll. HENNEGUIER, enumerata in Coll. RODIERE MS 306, dispersa sunt ac vendita ignotis.
Tesso, sub quo nomine in omnibus seriebus occurrit, videtur esse forma diminutiva pro "Theobaldo", probante sigillo eius (Coll. RODIERE MS 192, St. André).
St. Lucien de Bury fuit an. 1085-1246 prioratus Cluniacensium, dein abbatiae nostrae adnexus, quae ibi aluit 4 canonicos. Postremo prioratus simplex (PIHAN 721-23).
Probabiliter idem ac Ulricus, occurrens die 27a Nov. in Necrologio Rommersdorfiensi.
Secundum PIHAN obiit an. 1181, in Cartulario Selincurtensi (ed. BEAURAIN, p. 286) tamen occurrit anno 1185.
Cultus Stae. Lacrimae exinde per missam votivam a toto Ordine est acceptus. Reliquia, quae est spuria ut omnes "Lachrymae Christi" huiusmodi, a tempore cruciatarum praesertim in Gallia communes, nunc est in ecclesia Sti. Remigii Ambiani. Reliquiarium pretiossissimum in Revolutione periit.
Cf. DictHistAPic II 242.
Coll. RODIERE, Arch. Dép. Arras, MS 192.
Alm. Royal.
Prioratus in ecclesia parochiali existens, ab ipsa parochia distinctus, postremo unitur mensae conventuali.
Coll. RODIERE (Arch. Dép. Arras, MS 192) HUGO dicit eum rexisse per 50 annos. Probabiliter erat primus prior, dein ad abbatialem dignitatem evectus.
Coll. RODIERE 1. c.
HUGO, et Coll. RODIERE. Gall. Chr. omittit, sed dicit eum ocurrere in Necr. Marcheroux die 26a Aug.
[PON-61 -- Haec est secunda notitia a Backmundo -- editores] <<RETURN TO TEXT>>
Coll. RODIERE 1. c.
Cf. de eo Dictonn. de Biogr. Française I 477.
HUGO. Gallia omittit.
Form. Pr. 145.
In Coll. RODIERE 1. c. occurrit an. 1636 abbas Nicolaus de Halluin.
Alm. Royal.
Vitetur confusio cum Valguyon, prioratus abbatiae de Bellozanne, situs in Cant. Bonnières, Seine-et-Oise.
<<LIMES CIRCARIA PONTHIVIUM || END OF CIRCARY OF PONTHIVIUM>>
Posted unconditionally on this website with the permission of both DeGruyter Publishing Company, Berlin, Germany and Abbot Thomas Handgraetinger, Windberg Abbey, 1999. All rights reserved by both DeGruyter Publishing Company, Berlin, Germany and Windberg Abbey, Order of Canons Regular of Prémontré.